System rejestracji aktywności taternickiej w Tatrzańskim Parku Narodowym wzbudził silne emocje i kontrowersje wśród części środowiska taternickiego, czego wyrazem były publikacje prasowe, dyskusje na forach internetowych i portalach społecznościowych oraz uchwały trzech klubów zrzeszonych w PZA: KW Warszawa, KW Trójmiasto oraz KW Bielsko-Biała.
Do wymienionych klubów dołączył również Zarząd Fundacji Kukuczki, który opublikował swoje stanowisko sprzeciwiające się wprowadzeniu systemu elektronicznej rejestracji wyjść taternickich.
Wobec pojawiających się w dyskusjach internetowych pytań, domniemań oraz zarzutów Zarząd PZA oświadcza, że nie brał udziału w tworzeniu ESR/EKW.
Zarząd PZA został poinformowany o zamiarze wprowadzenia systemu w październiku 2017 r., mniej więcej 10 dni przed spotkaniem w dyrekcji TPN, jakie odbyło się 23.10.2017. Wcześniej, w sierpniu 2017 r. zostaliśmy zapytani telefonicznie o opinię PZA dotyczącą rejestracji wyjść na drogi szkoleniowe przez instruktorów PZA. Nasza opinia była negatywna.
3 grudnia 2017 r. w ramach 15. KFG w Krakowie odbył się panel dyskusyjny poświęcony zmianom zasad rejestracji wyjść taternickich. Jego organizatorem był Tatrzański Park Narodowy. W trakcie panelu przedstawiciele TPN zaprezentowali założenia i działanie systemu informatycznego, który w intencji TPN miałby zastąpić dotychczasowe rozwiązanie, czyli tradycyjne książki wyjść taternickich.
Prócz prezentacji rozwiązań technicznych zostały wypowiedziane przez dyrektora TPN Szymona Ziobrowskiego istotne deklaracje:
1. TPN nie jest zainteresowany zbieraniem i przetwarzaniem danych osobowych taterników. Zaproponowane rozwiązanie przewiduje możliwość rejestracji wyjścia na drogę taternicką anonimowo, bez konieczności zakładania profilu osobowego czy podawania jakichkolwiek danych osobowych. Fakt zgłoszenia wyjścia taternickiego byłby w tym trybie potwierdzany poprzez nadanie unikatowego numeru identyfikującego wyjście. Takie rozwiązanie zapewnia pełną anonimowość osoby zgłaszającej wyjście na wspinaczkę, jednak ogranicza wiele dostępnych w systemie funkcji.
2. TPN nie zamierza wprowadzać jakichkolwiek opłat za uprawianie taternictwa oraz wprowadzać limitów osobowych dla poszczególnych ścian czy dróg dla dotychczas udostępnionych do wspinania obszarów parku.
3. TPN deklaruje, że system miałby zostać uruchomiony w nadchodzącym sezonie 2018 na zasadach nieobligatoryjnych a także, że dotychczas funkcjonujące książki tradycyjne zostałyby utrzymane. Takie rozwiązanie może być utrzymane dłużej, do czasu, gdy środowisko nie przekona się do proponowanej zmiany. Jeśli to nie nastąpi, wprowadzenie systemu nie będzie forsowane.
4. Dyrekcja TPN widzi możliwość podpisania porozumienia regulującego wzajemne relacje pomiędzy TPN a PZA, w którym powyższe deklaracje mogłyby zostać ujęte w formalne ramy.
Zarząd stoi na stanowisku, że w trakcie KFG miała miejsce jedynie prezentacja proponowanego przez TPN rozwiązania i wstępna, choć gorąca dyskusja. Nie sposób jednak w półtorej godziny poruszyć wszystkich aspektów i wątpliwości, związanych z konsekwencjami wprowadzenia planowanego rozwiązania. Mamy również przekonanie, że panel dyskusyjny w trakcie festiwalu nie jest miejscem, w którym można podjąć reprezentatywne dla środowiska wspinaczkowego decyzje. Uchwała WZD definiująca negatywny stosunek do wprowadzenia ESR w Tatrach Wysokich została podjęta przez delegatów klubów zrzeszonych w PZA, zatem jedynie kolejne walne zgromadzenie może podjąć wiążące dla środowiska klubów zrzeszonych w PZA decyzje.
Zgodnie z deklaracjami Zarząd PZA zlecił niezależną ekspertyzę prawną w sprawie oceny zgodności dotychczas funkcjonujących książek wyjść taternickich z przepisami o ochronie danych osobowych oraz możliwości ewentualnego dostosowania tradycyjnych książek do tych przepisów, a także zgodności z przepisami o ochronie danych osobowych zaproponowanego przez TPN rozwiązania, czyli ESR/EKW.
Ocena prawna dotycząca możliwości dalszego funkcjonowania KWT (książek wyjść taternickich) w kontekście obowiązujących przepisów o ochronie danych osobowych zmierza do konkluzji, że dotychczas funkcjonujące książki wyjść nie mogą być w dalszym ciągu podstawą dla realizacji przez TPN statystycznego monitoringu aktywności taternickiej, do którego park jest z kolei zobligowany na mocy ustawy o ochronie przyrody. Wpisy do KWT związane są z koniecznością podania personaliów członków zespołu taternickiego. KWT mogą zostać utrzymane również po wejściu nowelizacji przepisów o ochronie danych osobowych (RODO), jeśli wpisy w nich będą realizowane na zasadzie pełnej dobrowolności.
Ocena prawna w zakresie funkcjonowania ESR/EKW (elektroniczna książka wyjść) pod względem przepisów o ochronie danych osobowych (w tym w kontekście ich nowelizacji RODO) określa precyzyjnie warunki funkcjonowania takiego rozwiązania. Ustawa o ochronie przyrody obliguje dyrekcję TPN do prowadzenia monitoringu udostępniania obszaru parku, jednak nie obliguje parku do pobierania i przetwarzania w tym celu danych osobowych. Zatem TPN nie może żądać podawania personaliów w trakcie rejestracji wyjścia taternickiego. Również w tym przypadku dane pobrane w systemie elektronicznym mogą zostać pobrane i zarejestrowane w bazie danych za dobrowolną zgodą użytkownika systemu. Ta zasada powoduje, że do bazy danych mogą trafiać również wpisy anonimowe, których złożenie potwierdzane jest przesłaniem unikatowego i jednorazowego numeru, w przypadku kontroli będzie on umożliwiał weryfikację dokonania wpisu.
Wobec powyższych okoliczności uznaliśmy za jedynie dopuszczalne uruchomienie w sezonie zimowym 2017/18 elektronicznej książki wyjść dla przeprowadzenia ocen jej funkcjonalności, pod warunkiem, że korzystanie z tej opcji będzie dobrowolne, a jedynym formalnie obowiązującym będzie dotychczas stosowane rozwiązanie, czyli tradycyjne książki wyjść taternickich.
Podtrzymujemy zaproszenie wystosowane przez Zarząd PZA do Dyrekcji TPN do udziału w kolejnym XXI Walnym Zgromadzeniu Delegatów klubów zrzeszonych w PZA, jakie planowane jest 26- 27 maja 2018 r.
Mamy przekonanie, że WZD będzie właściwym miejscem do dyskusji oraz wypracowania decyzji w gronie statutowych reprezentacji zrzeszonych w PZA klubów.
Zarząd zamierza jeszcze przed zbliżającym się XXI WZD PZA przygotować we współpracy z klubami PZA oraz dyrekcją TPN projekt porozumienia PZA/TPN, który szczegółowo określałby wzajemne relacje. W naszej opinii to kluczowa sprawa dla środowiska.
Mamy przekonanie, że wzajemne relacje PZA/TPN są w ostatnich latach bardzo dobre. W 2016 roku PZA wraz z innymi podmiotami zostało zaproszone do udziału w trzech edycjach warsztatów, których celem było wspólne opracowanie założeń strategii udostępniania TPN. Realnym efektem tych warsztatów jest nowa koncepcja współpracy, w której podmioty zainteresowane udostępnianiem TPN są angażowane w proces oceny ryzyka i zagrożeń dla przyrody parku oraz w wypracowywanie optymalnych w danej sytuacji rozwiązań.
W 2017 r. zostały podjęte dwie istotne dla środowiska taternickiego decyzje w zakresie udostępniania obszaru TPN. Dopuszczono możliwość dokonywania zjazdów narciarskich w obszarach już udostępnionych dla działalności wspinaczkowej. Wiosną 2018 r. zostanie również udostępniona do wspinaczki Ściana nad Dziurą w Dolinie ku Dziurze. To udostępnienie dotyczy rejonu dedykowanego wspinaczce skalnej, jednak jest ważne, gdyż dotyczy licznej grupy użytkowników.
Oczekiwania środowiska taternickiego dotyczą udostępnienia poważnych zerw tatrzańskich w Tatrach Zachodnich, jakimi są ściany Wielkiej Turni i płn. ściany Giewontu.
Umożliwienie legalnej działalności na tych ścianach jest od lat kluczowym celem dla PZA. Postęp w tej sprawie polega na tym, że przedstawiciele PZA i TPN rozmawiają o realnych problemach, jakie trzeba rozwiązać dla prowadzenia działalności taternickiej w tych miejscach, a nie o iluzorycznych obietnicach.
Kolejnym przejawem dobrej współpracy z TPN jest stabilna sytuacja bazy taternickiej PZA.
Etap tymczasowości i zapowiedzi rychłego zakończenia funkcjonowania taboru na Szałasiskach czy Betlejemki mamy na szczęście za sobą. Współpracujemy z TPN w sprawie modernizacji obiektów i zmniejszenia ich negat ywnego oddziaływania na przyrodę parku.
Bardzo istotnym i jednoznacznie korzystnym dla naszego środowiska wydarzeniem jest powołanie reprezentanta PZA w osobie Miłosza Jodłowskiego do Rady Naukowej TPN. Nareszcie przedstawiciel naszego środowiska jest obecny w składzie Rady Naukowej parku. Dzięki temu przedstawiciel PZA posiadający autorytet i dorobek naukowy, niezbędny dla prowadzenia konstruktywnego dialogu nie tylko z dyrekcją TPN, ale również z innymi instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę przyrody, będzie mógł uczestniczyć w spotkaniach i współuczestniczyć w podejmowaniu ważnych decyzji dotyczących Tatr.
Mamy przekonanie, że nasze środowisko mimo wszystkich obiekcji i zastrzeżeń i mając na uwadze historyczne znaczenie książek wyjść taternickich, powinno współpracować z TPN nad stworzeniem takiego systemu monitoringu aktywności taternickiej, który uwzględniałby nasze potrzeby i był współbieżny z wymogami wynikającymi z przepisów o ochronie danych osobowych oraz ustawy o ochronie przyrody.
Zwracamy się z apelem do całego środowiska o uspokojenie emocji i powstrzymywanie się od radykalnych wypowiedzi i postaw.
Mamy przekonanie, że jedyną racjonalną strategią dla środowiska taternickiego są partnerskie relacje z TPN i wzajemna współpraca.
Zarząd PZA
