Rok Mariana Smoluchowskiego

15 lutego, 2017

Albert Einstein napisał: „każdy, kto bliżej znał Smoluchowskiego, cenił w nim nie tylko bystry umysł, ale i szlachetnego człowieka”.
Marian Smoluchowski (z lewej) z bratem Tadeuszem w Kotle Gąsienicowym
Marian Smoluchowski (z lewej) z towarzyszem pod Rysami
Marian Smoluchowski, Tadeusz Smoluchowski i NN nad Zmarzłym Stawem
Zdjęcia z archiwum Muzeum Tatrzańskiego

Marian Smoluchowski , człowiek wielu pasji, wielki polski naukowiec i miłośnik gór, zmarł 5 września 1917 roku. Miał zaledwie 45 lat i był słynnym fizykiem, jednym z największych uczonych europejskich przełomu XIX i XX wieku. Od najmłodszych lat wykazał wielkie zdolności w zakresie nauki, a studia w Wiedniu ukończył z wyróżnieniem.
W wieku zaledwie 28 lat objął stanowisko profesora nadzwyczajnego fizyki teoretycznej Uniwersytetu Lwowskiego, a w wieku 31 lat stanowisko profesora zwyczajnego – warto zaznaczyć, że był wtedy najmłodszym profesorem na terenie Cesarstwa Austrowęgierskiego.

Jedną z jego pasji były góry. Należał do pionierów polskiego taternictwa i narciarstwa. Alpinizm uprawiał z bratem Tadeuszem w Alpach od roku 1887, jako pierwszy Polak zdobył wyniosły Matterhorn, Zinalrothorn, Dent Blanche, Finsteraarhorn, Breithorn i inne wierzchołki szczytów alpejskich. W Tatrach, jak piszą Paryscy w „Wielkiej Encyklopedii Tatrzańskiej”, był po raz pierwszy w 1885 roku, a taternictwo uprawiał głównie w latach 1909-1916, między innymi w towarzystwie wybitnych taterników: Janusza Chmielowskiego, Zygmunta Klemensiewicza, Mieczysława Świerza i Jerzego Żuławskiego. Od roku 1909 wspinał się i jeździł na nartach w Tatrach, a dwa lata później odbył pionierską, długą wyprawę narciarską w Karpaty Marmaroskie. Towarzyszył mu w niej brat Tadeusz.
Wśród jego tatrzańskich dokonań wyróżnia się wspinaczka z towarzyszami na zachodniej ścianie Małej Kończystej. Wszedł na wiele szczytów na nartach jako pierwszy.

Był przewodniczącym Sekcji Turystycznej Towarzystwa Tatrzańskiego w latach 1911-1912, działał w organizacjach turystycznych i narciarskich. Marian Smoluchowski był w Tatrach po raz ostatni na kilka miesięcy przed śmiercią i przeszedł na nartach przez Czerwone Wierchy.

8 czerwca 2017 roku marszałek Stanisław Karczewski otworzył w Senacie RP wystawę „Pod przewodnią gwiazdą nauki. Marian Smoluchowski – w stulecie śmierci”, ukazującą życie naukowe, społeczne osiągnięcia i górskie pasje oraz prace tego wybitnego polskiego naukowca. Odbyła się także konferencja naukowa. Wystawa prezentowała osiągnięcia naukowe fizyka, jego pasje, etapy kariery naukowej. Wystawa o Marianie Smoluchowskim była także prezentowana w Krakowie. Rok 2017 został ogłoszony Rokiem Mariana Smoluchowskiego. Obchody te patronatem honorowym objęli marszałek Senatu Stanisław Karczewski, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin, marszałek województwa małopolskiego Jacek Krupa, wojewoda małopolski Piotr Ćwik, prezydent miasta Krakowa Jacek Majchrowski oraz JM Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Wojciech Nowak.

Udostępnij wpis

Przeczytaj również