Muzeum Tatrzańskie, założone w 1889 roku z inicjatywy przyjaciół doktora Tytusa Chałubińskiego, jest jedną z najstarszych instytucji kultury na Podhalu. Rok 2019 jest dla muzeum wyjątkowy – obchodzi 130-lecie działalności.

Pisze: Emilia Pomiankiewicz-Wagner Muzeum Tatrzańskie

Koncepcja założenia Muzeum Tatrzańskiego zrodziła się w związku z powszechnym pragnieniem dokumentacji aktywności naukowej i społecznej Tytusa Chałubińskiego oraz z potrzebą popularyzacji wśród społeczeństwa wiedzy o Tatrach i Podhalu. Idea inspirowana także fascynacją górami, wówczas jeszcze nieodkrytymi, początkowo realizowana była pod kuratelą Galicyjskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, później Towarzystwa Tatrzańskiego, a następnie Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, by wreszcie w 1888 roku wykrystalizować się jako Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego, dając w ten sposób początek powstałemu rok później muzeum.

Obchody jubileuszu

Rok 2019 jest dla Muzeum Tatrzańskiego wyjątkowy, obchodzimy 130-lecie działalności naszej instytucji. Wszystkie wydarzenia planowane na ten rok są podsumowaniem pracy muzeum przez przeszło 130 lat. Prezentujemy unikatowe eksponaty, przygotowane specjalnie z okazji jubileuszu. Dzięki opracowanemu filmowi możemy przyjrzeć się pracy muzealników – osób, które wpisują się w historię Muzeum Tatrzańskiego, bardzo często łącząc pracę z pasją, także z innej perspektywy. Noc Muzeów, Bieg Hasiora czy jubileuszowe Tatrzańskie Musealia mają w tym roku jeszcze większy wymiar niż dotychczas. W czerwcu planowana jest konferencja poświęcona jednej z najbardziej zasłużonych postaci dla Muzeum Tatrzańskiego – wybitnemu etnografowi, językoznawcy i wieloletniemu dyrektorowi Juliuszowi Zborowskiemu.

Jubileusz Muzeum Tatrzańskiego odbije się echem także poza Zakopanem. Na wiosnę w Warszawie w Galerii Teatru Wielkiego będzie można oglądać wystawę dzieł Władysława Hasiora oraz fotografie przedstawiające tatrzańskie krajobrazy na wystawie plenerowej przy Łazienkach Królewskich. Zachęcamy do śledzenia strony internetowej www.muzeumtatrzanskie.pl, gdzie zamieszczamy informacje o wszystkich bieżących wydarzeniach.

Muzeum Tatrzańskie w remoncie

Od czerwca ubiegłego roku w Muzeum Tatrzańskim trwają remonty realizowane w ramach Funduszy Europejskich. Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje jest już na końcowym etapie prac remontowo- -budowlanych. Dach chałupy góralskiej został wymieniony i pokryty nowym gontem, wymieniono mszenie w ścianach budynku, obecnie trwają prace związane z uporządkowaniem terenu wokół muzeum. Kolejnym budynkiem objętym remontem jest Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi Koliba. To szczególnie ważny obiekt nie tylko z perspektywy muzeum, ale również w kontekście całego miejsca, bowiem jest pierwszą willą zbudowaną w stylu zakopiańskim, zaprojektowaną przez Stanisława Witkiewicza, od 1993 roku mieści się w niej Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza. Realizowany w willi Koliba remont obejmuje przede wszystkim prace konserwatorskie wraz z aranżacją wnętrz. Prace w zakresie instalacji zewnętrznych, wykonanie przyłącza geotermalnego, prace związane z drenażem i zagospodarowanie terenu wokół muzeum pozwolą na zachowanie unikalnego klimatu miejsca i podkreślenie jego walorów. Nowa aranżacja wystaw urozmaicona będzie multimediami oraz narzędziami interaktywnymi, a osobne sale wystaw stałych poświęcone będą Stanisławowi Witkiewiczowi – patronowi Muzeum Stylu Zakopiańskiego oraz stylowi zakopiańskiemu.

Realizowany sukcesywnie projekt „Rewaloryzacja i modernizacja zabytkowych, drewnianych budynków Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem dla zachowania i prezentacji unikatowego dziedzictwa kulturowego Podhala” obejmuje także inne filie Muzeum Tatrzańskiego: Zagrodę Sołtysów w Jurgowie, Galerię Sztuki XX wieku w willi Oksza, Galerię Władysława Hasiora oraz Zagrodę Korkoszów w Czarnej Górze.

Wszystkie budynki objęte remontem uwzględniają udostępnienie dla osób niepełnosprawnych.

Projekty realizowane w ramach Funduszy Europejskich obejmą także budynki murowane należące do Muzeum Tatrzańskiego, a dzięki wsparciu unijnemu i środkom z budżetu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego planowane jest wyremontowanie 9 zabytkowych budynków muzealnych, w tym również gmachu głównego przy Krupówkach.

Digitalizacja bezcennych zdjęć

Oprócz prac remontowo-budowlanych Muzeum Tatrzańskie realizuje także, wspomniany w poprzednim numerze „Taternika”, projekt: „Cyfrowe przetworzenie i udostępnienie zbiorów 2D w Muzeum Tatrzańskim” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Dzięki niemu możliwa była digitalizacja 2045 bardzo cennych fotografii i dokumentów ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego, wśród których obok pokaźnego zbioru fotografii Józefa Oppenheima znajdują się także fotografie Borysa Wigilewa, Henryka Poddębskiego, Tadeusza Malickiego, Teofila Studnickiego i Jana Małachowskiego. Obecnie trwają prace nad stworzeniem metadanych opisowych do tych obiektów. Po zakończeniu projektu fotografie i dokumenty będą udostępnione użytkownikom na specjalnie utworzonym portalu.

Jeszcze jednym projektem realizowanym przez Muzeum Tatrzańskie w ramach Funduszy Europejskich jest „Zakopiańskie Centrum Dokumentacji Dziedzictwa Niematerialnego”. Celem projektu jest gromadzenie niematerialnych śladów kultury tradycyjnej i zachowanie ich dla przyszłych pokoleń. Zespół realizujący projekt prowadzi wywiady i kwerendy, zajmuje się produkcją filmów, których tematyka poświęcona jest istotnym wydarzeniom i obrzędom na Podhalu, między innymi dniu Wszystkich Świętych czy muzyce i tańcowi.

Muzeum Tatrzańskie tętni życiem. Miejmy nadzieję, że noworoczna energia doda nam sił na kontynuację wszystkich rozpoczętych przedsięwzięć, a obchodzony w 2019 roku jubileusz 130-lecia będzie inspiracją do dalszego działania i rozwoju Muzeum Tatrzańskiego – jednej z najstarszych instytucji kultury w regionie. Bądźcie w tym roku z nami!