Pisze: Mateusz Golicz – wiceprzewodniczący Komisji Taternictwa Jaskiniowego, instruktor taternictwa jaskiniowego od 2011 r, kierownik dziesięciu polskich wypraw eksploracyjnych w austriacki masyw Hoher Göll.
System elektronicznego zgłaszania wyjść do jaskiń Tatrzańskiego Parku Narodowego (http://jaskinie.tpn.pl) obowiązuje grotołazów od grudnia 2011 roku. Zastąpił on papierowe książki wyjść dostępne u wylotu Doliny Kościeliskiej i w punkcie informacji przy kuźnickim rondzie, do których wcześniej należało wpisać się przy każdym wyjściu do jaskini. Książki były obsługiwane przez pracownika parku; jego obecność była konieczna do dokonania wpisu. Przed wprowadzeniem systemu elektronicznego pracownik TPN każdorazowo sprawdzał karty taternika jaskiniowego i – po dokonaniu wpisu – wydawał na malutkiej karteczce poświadczenie, które okazywało się przy ewentualnej kontroli w terenie.
Po krótkim okresie testów (pod koniec 2011 r.) zarządzono procedurę wpisu elektronicznego, która bez istotnych zmian obowiązuje do dziś.
Obecnie dokonanie wpisu elektronicznego jest jedynym możliwym sposobem na korzystanie z taternickiego dostępu do jaskiń.
Uprawniony grotołaz (a zatem – posiadacz karty taternika jaskiniowego lub instruktor taternictwa jaskiniowego) musi w pierwszej kolejności założyć konto w serwisie http://jaskinie.tpn.pl. W tym celu niezbędne jest podanie nazwiska, numeru uprawnień (karty lub książeczki instruktorskiej) i adresu e-mail. Podczas tego procesu następuje weryfikacja wskazanego numeru i nazwiska z listą wydanych dokumentów, którą Komisja Taternictwa Jaskiniowego przekazuje w cyklu miesięcznym do parku. Tu również zakres przekazywanych danych jest minimalny: jest to po prostu lista z nazwiskami i numerami dokumentów.
Po założeniu konta uzyskujemy dostęp do tablicy ogłoszeń, w ramach której park publikuje istotne dla taterników jaskiniowych informacje, np. obecnie komunikat o czasowym zamknięciu Jaskini Miętusiej Wyżniej w związku z gawrowaniem niedźwiedzia.
Z menu dostępne są funkcje:
Najważniejsza dla nas, grotołazów, jest oczywiście funkcja Zgłoś wejście do jaskini. Po jej wybraniu otwiera się rozbudowany formularz, w którym należy przede wszystkim wybrać jaskinię oraz uzupełnić datę i planowane godziny wejścia i wyjścia. Wpisów można dokonywać z dwudniowym wyprzedzeniem, tj. w czwartek po północy można wpisać się już na sobotę. Ponadto wymagane jest podanie szczegółowych informacji o zamiarach: odwiedzane partie jaskini, cel wyjścia (sport, szkolenie itp.), imię, nazwisko, telefon i adres e-mail kierownika akcji (nie musi to być osoba zgłaszająca wejście), skład zespołu (imię, nazwisko, numer uprawnień, klub), droga dojścia i powrotu spod otworu (krótko, np. „dol. Miętusia”). Osoby biorące udział w akcji nie muszą mieć kont w systemie; nie mając pod ręką komputera czy telefonu, można zadzwonić do kolegi, żeby zgłosił wejście. Jako instruktor często wpisuję na wyjścia kursantów, a jako osoba odpowiedzialna w Komisji Taternictwa Jaskiniowego za kontakty międzynarodowe – gości z zagranicy, po uprzedniej koordynacji z parkiem. Po zatwierdzeniu danych system wysyła potwierdzenie zgłoszenia przez e-mail i podaje unikalny numer zgłoszenia, który należy znać na wypadek kontroli w terenie.
Przed dokonaniem zgłoszenia bardzo wiele osób zerka we Wszystkie zgłoszenia lub Ostatnie zgłoszenia do poszczególnych jaskiń. Są tam dostępne kompletne dane wszystkich innych zgłoszeń, wraz z numerami telefonów do kierowników i składami zespołów. Na podstawie tych danych można dostosować swoje plany (np. zmienić cel w przypadku jego dużej popularności), skoordynować wyjście z innymi ekipami (np. dogadać się co do godziny lub niedublowania sprzętu) i dopytać o warunki osoby, które niedawno odwiedzały planowaną jaskinię (np. o drożność okresowo zalewanych przełazów czy stan asekuracji).
Stosunkowo nową (grudzień 2015 r.) funkcjonalnością portalu jaskinie.tpn.pl jest zamknięte Forum. Aktywność na nim zawsze była rachityczna i związana głównie z przekazywaniem przez grotołazów informacji o warunkach w jaskiniach (drożność syfonów, zalodzenie itp.).
Oprócz Warunków w jaskiniach tatrzańskich są sekcje Zagubiono/znaleziono, Wspólne wyjścia jaskiniowe, Pytania/zgłoszenia/obserwacje do TPN. Ich tytuły dobrze obrazują ideę przyświecającą forum, która w praktyce się nie przyjęła.
Opinia
Korzystałem przez około sześć lat z systemu papierowego i przez następne sześć z elektronicznego. W oczywisty sposób zalety rozwiązania elektronicznego przewyższają jego wady. Jedynym istotnym mankamentem jest konieczność posiadania dostępu do internetu, co w przypadku niektórych operatorów komórkowych bywało problemem na naszym obozowisku na Polanie Rogoźniczańskiej. Ta drobna niedogodność jest jednak z nawiązką kompensowana przez możliwość „zarezerwowania” jaskini na weekendowe szkolenie zza biurka w pracy, brak konieczności czekania na spóźnionego czasem pracownika TPN i przede wszystkim – możliwość koordynacji wyjścia z innymi zespołami. Co może wydawać się dziwne, zagadnienie udostępnienia danych w systemie nigdy nie było przedmiotem dyskusji na corocznych zebraniach KTJ ze środowiskiem. Może dlatego, że prawie wszyscy i tak się znamy – mamy już swoje e-maile czy numery telefonów.
W kontekście nowych przepisów dotyczących ochrony danych osobowych park sygnalizował konieczność uregulowania kwestii udostępnienia informacji o wpisach dokonywanych przez inne zespoły. Krótko mówiąc, system musi dać możliwość ukrycia swoich danych przed innymi użytkownikami. Korzyści z możliwości koordynowania wyjść są jednak tak duże, że jako Komisja Taternictwa Jaskiniowego wystąpiliśmy z oficjalną prośbą do parku, aby maksymalnie zniechęcać do ukrywania danych – przykładowo, aby osoby dokonujące wpisów anonimowo były pozbawione informacji o innych wpisach.
Uwaga: Słowo „rejestracja” w kontekście systemu jaskinie.tpn.pl w środowisku jaskiniowym praktycznie nie funkcjonuje.
